کارشناس ارشد، مسئول مرکز اسناد تاریخی، مجموعه ثبت جهانی کاخ گلستان، تهران، ایران ، madjid.amin@gmail.com
چکیده: (1555 مشاهده)
روشهای آبرسانی و انواع آن، بهویژه انتقال آب رودخانهها در خاورمیانه پیشینهای بسیار طولانی دارد. در ایران و در دوران تاریخی که شهرسازی گسترش یافت، انواع دیگری از این روشها، مانند ایجاد بند، حفر تونل و کانالسازی به آن افزوده شد که حاصل فکر و نبوغ ایرانیان بود. با گسترش این روشها مدیریت منابع آبی بهویژه از دوران اسلامی نیز توسعه یافت. سیستم حقابه که دولت آن را با تکیه بر شیوههای سنتی و عرفی اعمال میکرد، تمهید مناسبی برای استفاده پایدار از منابع متنوع آبی در مناطق خشک و نیمهخشک بود. تنظیم استفاده از آن برای روستاها، شهرها، نهادهای عمومی، املاک و مؤسسات نیز وابسته به حکومت بود. در دوران قاجار که تهران به پایتختی انتخاب شد، منابع آبی مانند قناتها و چشمههای زیرزمینی دیگر برای افزایش وسعت و جمعیت شهر تهران کافی نبود؛ بنابراین با احداث بندی، قسمتی از آب رودخانه کرج را به سمت شمال تهران هدایت و از آب این رودخانه برای آبرسانی به شهر و روستاهای غربی آن استفاده کردند. در این مقاله، به بازخوانی، بررسی اهمیت، ارزش و وجوه مختلف اصل سند قرار تقسیم آب رودخانه کرج که در دوران امیرکبیر تنظیم شد و تا دوره پهلوی کاربرد داشت، پرداخته شده است. این سند نفیس که روی کروکی رودخانه کرج و شاخههای آن تهیه شده در فهرست آثار ملی منقول کشور به ثبت رسیده است.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
کتیبه های بنا دریافت: 1399/6/1 | پذیرش: 1399/9/25 | انتشار: 1399/10/21